Dünya Sağlık Örgütü, 14 Aralık’ta çocukların elektronik sigara tehlikesinden korunması için ülkeleri acil eyleme davet etti. DSÖ, elektronik sigara kullanımına ilişkin yeni rapor yayımladı. Elektronik sigaranın toplum sağlığına etkilerine ilişkin endişe verici kanıtlar ortaya çıktığına dikkat çekilen raporda, elektronik sigaranın piyasada bulunmasına ve gençlere pazarlanmasına “ısrarlı şekilde” izin verildiği belirtildi. Raporda, “Çocukları ve sigara içmeyenleri korumanın yanı sıra toplum sağlığına zararları en aza indirmek amacıyla elektronik sigara kullanımının kontrol altına alınması için acil eyleme geçilmesi gerekiyor.” ifadesi kullanıldı. 34 ülkenin elektronik sigara satışını yasakladığına işaret edilen raporda, 88 ülkede bu ürünün satılmasında minimum yaş sınırı olmadığı ve 74 ülkede bu ürünlerle ilgili herhangi bir düzenleme bulunmadığı vurgulandı. Raporda, elektronik sigara kullanımını önlemek ve nikotin bağımlılığıyla mücadele etmek için tütün kontrolüne kapsamlı yaklaşımın yanı sıra acil önlemler alınması gerektiğinin altı çizildi. Raporda görüşlerine yer verilen DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, gençlerin erken yaşta elektronik sigara kullanmak için tuzağa düşürüldüğünü ve nikotin bağımlısı olabildiğini belirtti.

(Anadolu Ajansı, 14.12.2023)

E-sigaraya başlamanın sebepleri nelerdir?

E-sigaraya başlamanın merak, arkadaş grubunun yönlendirmesi, çocukların arkadaşlarına hayır diyememesinin birçok nedeni var. E-sigaranın arkadaşları tarafından kullanılması ya da aile içi sorunlar, aile içerisinde anne ya da babadan birinin sigara kullanımı, alkol veya madde bağımlısı olması çocuğun kullanımında etkendir. Çocuk ya arkadaşından birini ya da anne babasından birisini model alır. Çocuğun çevresinde ve ailesinde böyle modeller varsa, E-sigaraya yönelme riski çok daha yüksektir. Gençlik dönemi özellikleri, ruhsal sorunları ve çözümlenmemiş çatışmaları E-sigara kullanımını etkileyen faktörler arasında yer alır.

Aile içi ilişkilerin E-sigara bağımlılığına etkisi

Bağımlı çocukların anne ve babalarının tutumlarında, çocukluk dönemi gelişim sürecinde ciddi olumsuz, yanlış yaklaşımlar olduğu anlaşılıyor. Bunun sebeplerini önce aile içerisinde, anne ve babanın çocukla ilişkilerinde aranmalı. Eşler evlilik yaşantısında bir ahenk sağlayamazsa, ilişkilerini duygusal anlamda uyumlu yürütemezse, bu durum çocukların doğumuyla birlikte ortaya çıkan anne ve babalık rolüne de olumsuz yansıyor. Ailelerde eşler arasındaki iletişim sorunları veya boşanmış anne-baba sorunları neticesinde çocuklar psikolojik olarak etkileniyor. Anne-babasının çatışma alanı haline gelen çocuk onlardan uzaklaşıyor. Eşler, kendi aralarındaki çatışma ve problemi çocuk üzerinden gidermeye çalışıyor.  Çocuk, sorunun bir parçası haline geliyor. Anne-baba arasında iş birliği yoksa, ilişki problemlerini çocuklar üzerinden gidermeye çalışıyor, çocuklarını kendi sorunlarına alet ediyorlar. Bu yaklaşımlar çocukların duygusal, ruhsal, kişilik gelişimini olumsuz etkiliyor. Çocuk herhangi bir madde veya e-sigara kullanmaya yönelebiliyor.

Ana-Babalar nasıl davranmalıdır?

Ebeveynlerin çocuklarıyla açık, duygularını anlamaya dönük ve güvenli iletişim kurabilmeleri gerekiyor. Çocuğun ergenleşme sürecinde yaşadığı ruhsal değişimlerinde destekleyici, yol gösterici yaklaşımlarda bulunulmalı, ihmal ve şiddetten kaçınılmalıdır. Ayrıca çocuğun sınırlarını, yaşamın kural ve değerlerini oluşturabilmesi için rehberlik etmeli ve sağlıklı model oluşturulabilmelidir. Klinik tecrübelerime göre bağımlı çocuklar, sınırlarını belirleme ve kendisini e-sigara kullanımına teşvik eden arkadaşlarına hayır diyebilme konusunda güçlük yaşıyor.  Ana-babanın koruyucu, bağımlı, otoriter ve baskıcı tutumlardan kaçınmaları, hayatın sorumluklarını gelişimine uygun olarak çocuklarına vermeleri, yanlışlıklar karşısında önce ebeveynlerin ‘hayır’ diyerek örnek olmaları çocuklarını risklerden korumalarında önemli rol oynar. Çocuklara “hayır diyebilmeyi”, sınırlarını oluşturmayı eğiterek öğretmeliyiz.

*Sosyal Hizmet Uzmanı

Fatih Kılıçarslan